Dąb szypułkowy (Quercus robur)

Dąb szypułkowy (Quercus robur)

Wygląd: Drzewo liściaste zrzucające liście na zimę, często bardzo okazale, dorasta prawie 45 metrów wysokości, Korona szeroka i wysoka, szczególnie u okazów wolno stojących pięknie kulisto sklepiona, często z bardzo rozłożystymi konarami, w sumie jednak bardziej nieregularna, niż u poprzedniego gatunku.

Pień już na nieznacznej wysokości nad ziemią rozwidla się w liczne konary i skutkiem tego nie da się śledzić aż do środka korony, zwykle także jest nieco sękaty i nieregularny.

Konary niejednokrotnie pokrzywione lub skręcone, bardzo masywne.

Kora jasnoszara lub jasnobrunatnoszara, również na młodszych drzewach z gęstą siecią bruzd i listew. Pędy zielonkawobrunatne, początkowo jeszcze meszkowato owłosione, później coraz bardziej łysiejące, często także jakby lekko „oszronione”. Pączki kulisto-owal-ne, o długości około 8 mm, spiczaste, z bardzo licznymi łuskami.

Liście mają 10-12 cm długości i około 8 cm szerokości, są odwrotnie jajowate, z przodu zaokrąglone, a u nasady z wyraźnymi uszkami. Po obu stronach mają mniej więcej 5-7 okrągławych klap, które są wcięte do połowy blaszki i nie stoją dokładnie naprzeciwko siebie. przez co liść, w przeciwieństwie do liści poprzedniego gatunku, wydaje się nieco asymetryczny. Górna powierzchnia liścia jest matowa i ciemnozielona, dolna strona jaśniejsza, a brzegi są często nieco sfalowane.

Żołędzie długojajowate (1,5-2,0 cm długości), w płytkiej miseczce, zwykle rosną po dwa lub trzy na szypułce o długości 4-6 cm (cecha dająca nazwę).

Siedlisko: Dąb szypułkowy rośnie szczególnie chętnie na glebach świeżych lub wodogrun-towych. Znosi on lepiej trudniejsze warunki klimatyczne niz blisko spokrewniony dąb bez-szypułkowy.

Występowanie: Rozpowszechniony wszędzie w Europie, szczególnie jednak na nizu od północno-wschodniej Rosji po południowo-zachodnią Hiszpanię. Bardzo ważne europejskie drzewo leśne.

Okres kwitnienia: Od maja do czerwca.

Uwagi ogólne: Godny uwagi jest wiek, który osiągają dęby szypułkowe, a który zbliza się do górnej granicy długości życia, osiągalnej dla drzewa liściastego. Dęby bywają znacznie starsze niż buki, a także lipy i mogą liczyć sobie nawet 1000 lat. Liczne stare dęby podlegają ochronie i mogą być utrzymywane przy życiu tylko wielkim nakładem pracy i pieniędzy. Liście dębów nierzadko mają narośla (galasy), szczególnie bogate w garbniki. Są one wywołane przez określone owady (galasówki). Z takich galasów dawniej sporządzano atrament galasowy, który był używany do dokumentów, jako szczególnie trwały.

Jeśli naniesie się na wykres dokładnie pomierzone szerokości pierścieni rocznych jakiegoś drzewa, otrzymuje się obraz, przypominający krzywą gorączki. Dla drzew tego samego gatunku i z tego samego obszaru, krzywe te okazują się bardzo podobne. Dlatego można obrazy krzywych drewna różnego wieku porównywać wzajemnie. Na przykład 300-letni dąb zrąbany w 1984 roku dostarcza krzywą za lata 1684-1984. Przez porównanie następstwa szerokości pierścieni dokładnie dających się datować kawałków drewna można sporządzać kompletne wykresy na wiele wieków wstecz. W ten sposób opracowano dla Europy Środkowej dwutysiącletnią chronologię jodły, buka i dębu. Z ich pomocą można obecnie datować nieznane drewno, na przykład z belki budowli historycznych albo drewno zabytkowych mebli, których maksymalny wiek daje się w ten sposób ustalić.