Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)

Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)

Wygląd; Wiecznie zielone, jednopienne drzewo szpilkowe z koroną zwykle smukłą, wąską, stożkowatą i dość regularnie wykształconą; u starszych drzew rozszerza się ona bardzo już u podstawy. Osiąga wysokość do 30 m, sporadycznie do 40 m, a w obszarze pochodzenia nawet do 60 metrów.

Gałęzie początkowo prosto odstające, później w górnej strefie korony wznoszą się, a u podstawy także zwisają, często dotykając ziemi. Kora ciemnobrunatno-czerwonawa albo brunatno-pupurowa, wyraźnie podłużnie bruzdko-wana, dzieli się na podłużne paski lub odpada płytkami,

Gałęzie przybierają odmienne barwy na stronie wierzchniej i spodniej {ważna cecha wyróżniająca gatunek). Liście łuskowe na krzyż naprzeciwległe, oba boczne (zewnętrzne) zawsze nieco dłuższe niż środkowe (wewnętrzne). Mają około 3 mm długości i ściśle przylegają do gałązek. 2 przodu lępawe, w zarysie odwrotnie jajowate, na wierzchu błyszczące, zielone albo ciemnozielone, od spodu znacznie jaśniejsze i opatrzone delikatnym białawym rysunkiem. Przy rozcieraniu wydzielają wyraźnie słodkawy zapach ananasa.

Kwiaty męskie w bardzo małych, żółtawych szyszkach na pojedynczych szczytach pędów. Szyszki żeńskie w stanie dojrzałym jasnobrunatne, z rozwartymi i odstającymi łuskami, wybiegającymi w ciernisty wierzchołek mają około 2 cm długości.

Występowanie; Pierwotnie tylko w zachodniej części Ameryki Północnej, od Alaski po Kalifornię, w lasach Gór Nadbrzeżnych i Gór Skalistych. Gatunek dość często sadzony w parkach i większych ogrodach jako drzewo ozdobne. Okres kwitnienia Marzec.

Uwagi ogólne; Pnie żywotnika olbrzymiego były szczególnie chętnie używane przez północnoamerykańskich Indian do sporządzania czółen (dłubanek) z jednego pnia oraz pali totemowych. Późniejszym osadnikom służyły one za budulec, chętnie stosowany przy wznoszeniu budynków z całych bierwion,

Gatunki pokrewne:

Żywotnik koreański (Thuja koraiensis) różni się od poprzedniego gatunku srebrzyście połyskującymi od spodu płaskimi gałązkami; żaden inny gatunek z rodzaju Thuja nie ma takich gałęzi. Gatunek jeszcze niezbyt często sadzony w ogrodach i parkach. Liście tego drzewa wydzielają przy rozcieraniu zapach nieco przypominający zapach marcepanu. Żywotnik japoński (Thuja standishii) ma koronę szerokostożkowatą z gałęziami rozstawionymi na kształt kandelabru i miedzianoczerwoną korę. Wszystkie zielone części wydają przy roztarciu zapach cukierków eukaliptusowych pomieszanych z cytryną. Szyszki żeńskie mają długość 13 mm i są brunatne jak cygaro. Gatunek ten spotyka się u nas tylko w parkach i ogrodach botanicznych.