Wiązowiec południowy (Celtis australis)

Wiązowiec południowy (Celtis australis)

Wygląd: Drzewo liściaste zrzucające liście na zimą, o wysokości mniej więcej do 20-25 metrów. Korona okrągławo sklepiona, często bardzo rozłożysta albo zwieszająca się nieco na jedną stronę.

Kora także na starszych drzewach gładka i równa, prawie jak u buka, olowianoszara lub bladobrunatnawa, bez wydatnej sieci bruzdek. Pędy brunatnawe, gęsto owłosione, ale z czasem łysiejące.

Liście o długości 5-15 cm, lancetowato-podłużne albo podłużnoowalne, z bardzo długim, smukłym wierzchołkiem i ostro ząbkowanym brzegiem – ząbki skierowane ku przodowi. Nasada liścia zaokrąglona i prawie całobrzega, w sumie nieco falista. Liście na wierzchu lekko, ale szorstko owłosione, matowe i ciemnozielone, a od spodu jaśniejsze i jedynie delikatnie, białawo owłosione, szczególnie wzdłuż linii nerwów. Dobrą cechą rozpoznawczą dla całego rodzaju jest zawsze trójnerwowa nasada liścia (= widlasto rozgałęzione żeberko środkowe oraz dwa najniższe nerwy), Ogonek liściowy ma 1-1,5 cm długości, Wierzchołki liścia są często skręcone, szczególnie zaraz po rozwinięciu się.

Kwiaty niepozorne, żóltawozielone.

Owoce (pestkowce) występują pojedynczo na długich szypułkach, wyrastających z pachwin liści. Są kulisto-podłużne, o grubości około 1 cm, w stanie dojrzałym brunatnoczerwone do czarnych, jadalne.

Występowanie: W południowo-zachodniej Azji i w obszarze śródziemnomorskim jest rozpowszechniony przeważnie jako drzewo ozdobne. w żywopłotach, zaroślach albo w luźnych podrostach. Szczególnie często spotykany we Włoszech i we Francji, coraz częściej również w Europie Środkowej, na obszarach o łagodnej zimie – jako drzewo ozdobne i uliczne.

Okres kwitnienia: Od marca do kwietnia.

Uwagi ogólne: Przynależność wiązowca do rodziny wiązowatych można rozpoznać – niezależnie od szczegółów budowy kwiatu – po nasadzie liścia, skośnie wykształconej, co nadaje blaszce wygląd w dużym stopniu asymetryczny. Małe pestkowce tego drzewa mają dość przyjemny smak. W okolicach, gdzie wiązowce spotyka się częściej, są one chętnie zbierane. W południowym Tyrolu nazywa się je „Zurgeln” i używa sporadycznie do przyrządzania różnych słodkich potraw. Uprawa na owoce me opłaca się jednak, ponieważ w porównaniu z innymi, gatunek ten jest mało plenny i kapryśny w owocowaniu.

Rodzaj Celtis miał w Europie jeszcze w trzeciorzędzie znacznie większy zasięg, niż obecnie. Dowodzą lego znaleziska kopalnych liści z warstw iłów, napotykanych przy wydobywaniu węgla brunatnego, Liście te są przeważnie znakomicie zachowane.

Kopalne znaleziska wiązowca w Europie Środkowej dowodzą ponadto, że u schyłku trzeciorzędu klimat był znacznie łagodniejszy niż dzisiaj. Dopiero nadejście epoki lodowej przyniosło znaczne pogorszenie i spowodowało wyginięcie wiele gatunków.