Topola osika (Populus tremula)

Topola osika (Populus tremula)

Wygląd: Drzewo zrzucające liście na zimę, o wysokości do około 30 m, wypuszczające odroślą, W Puszczy Białowieskiej występują okazy dorastające nawet do 36—40 metrów. Korona początkowo bardzo luźna dzięki szeroko rozstawionym konarom, później raczej stożkowata, a w końcu okrągława do nieregularnej, wielodzielnej.

Pień rzadko całkowicie prosty, zwykle nieco pochylony.

Dolne gałęzie odstają, górne wznoszą się bardziej stromo.

Kora naga, dość gładka, nieco lepka, szarozielona, z licznymi przetchlinkami, również u starszych drzew niebruzdowana ani nie popękana na mniejsze płaszczyzny. Pędy roczne błyszczące, ciemnobrunatno-czerwonawe, ze ściśle przylegającymi, wąskimi pączkami, Liście o długości 3-10 cm, długoogonkowe są u nasady zwykle sercowate, poza tym przeważnie okrągłe lub jajowato-okrągłe z bardzo krótkim, ledwie zaznaczonym wierzchołkiem, na brzegach tępo ząbkowane albo płytko wrębne, Wierzchnia strona (iści jest matowa, szarozielona albo zielona, spodnia – zawsze jaśniejsza, ale naga. Drzewo dwupienne.

Kotki męskie są zwykle bardzo liczne, szaro-białe z purpurowoczerwonymi pylnikami. Zielonkawe kotki żeńskie mają 4 cm długości, a w porze owocowania wydłużają się do 12 cm, Siedlisko; Osiki są idealnymi pionierami na glebach początkowego stadium rozwoju, lubią siedliska luźne, świetliste i żyzne. Występowanie: Ze wszystkich gatunków topoli ten jest najszerzej rozpowszechniony w Europie i występuje głównie na zrębach, na skrajach lasów, na gołoborzach albo w pasach zadrzewień na niżu, ale także w górach, nawet powyżej 1000 m n.p.m.

Okres kwitnienia: Od marca do kwietnia. Uwagi ogólne. Osika jest drzewem wybitnie światłolubnym i źle znosi silniejsze ocienienie. Równocześnie rośnie ona bardzo szybko i nie ma dużych wymagań glebowych. Rośliny żeńskie produkują wielkie ilości lotnych nasion, które wczesnym latem zbite w małe skupienia podobne do kłaczków waty roznoszone są przez wiatr. Cechy te powodują, że osika jest prawie idealnym pionierskim gatunkiem drzewiastym, Obserwacje w terenie potwierdzają tę tezę. Wszędzie na ugorach, w opuszczonych kamieniołomach albo wzdłuż szlaków komunikacyjnych (szczególnie przy liniach kolejowych) powstają w krótkim czasie gęste skupienia osiki i brzozy białej. Skoro tylko na powierzchni zasiedlonej przez jedno z tych drzew wykiełkują i wyrosną inne rośliny drzewiaste, rozpoczyna się walka konkurencyjna, której nie mogą wytrzymać wprawdzie szybko rosnące, ale w sumie krótko żyjące drzewa pionierskie. Dlatego po kilkunastu latach lub po kilku dziesiątkach lat ustępują one zwykle miejsca innym drzewom.

Drewno topolowe jest miękkie i dlatego prawie nie jest używane do wyrobu mebli oraz jako budulec, co nie znaczy, że jest bezwartościowe. Drewno świeżo zrąbanej osiki jest dość ciężkie z powodu stosunkowo dużej zawartości wody, Po wysuszeniu z kolei staje się bardzo lekkie, a poza tym daje się dobrze przerabiać. W trakach i obrabiarkach, w przeciwieństwie do wielu innych rodzajów drewna, prawie się me kruszy i dlatego jest chętnie stosowane do wyrobu zapałek. Poza tym wióry z drewna osiki są używane do plecionek.