Miłorząb dwudzielny (Ginkgo biloba l )

Miłorząb dwudzielny (Ginkgo biloba l )

Wygląd: Drzewo zrzucające liście na zimę, wysokie na około 30 m, zwykle ze smukłą, stożkowatą, wąską koroną, z jednym lub wieloma pniami.

Gałęzie i konary odchodzą pod kątem ostrym i są zwykle stromo wzniesione; rozgałęzienia bardzo luźne I szczególnie u młodszych okazów, raczej nieliczne. Nawet młodsze gałęzie są już jednak dość sztywne i zgrubiałe.

Kora brunatnoszara do ciemnobrunatnej, z głębokimi spękaniami lub siecią bruzd. Pień niekiedy z licznymi wypukłościami, równomiernie zwężający się ku górze.

Liście na długopędach (przyrost roczny) bardzo oddalone, poza tym po kilka w pęczkach na krótkopędach, które w zimie nadają nagim gałęziom dziwaczny wygląd. Liście wachlarzowate długości około 10 cm, widlasto unerwione, dwuklapowe do dwudzielnych, te na długopędach zazwyczaj głębiej podzielone niż te na krótkopędach, charakterystycznie miękkie, jakby aksamitne, długoogonkowe, jasno- lub średniozielone. Gatunek dwupienny.

Kwiaty męskie w walcowatych żółtych kotkach, zebranych po kilka tylko na krótkopędach. Kwiaty żeńskie zebrane po dwa lub trzy. Owocolistki wolne, zwykle małe, jasnozielone, jajowate. Drzewo wiatropylne.

Po zapłodnieniu rozwija się nasienie podobne do pestkowca: z mięsistą otoczką nasienną, która, gdy dojrzeje ma barwę szarozieloną lub żółtą, a po rozgnieceniu wydziela bardzo nieprzyjemny zapach. Ponieważ oznaczenie płci u młodych roślin nie jest możliwe, sadzi się obie płci. Miłorzęby owocują jednak niezbyt często.

Siedlisko: Powszechnie sadzone jako dekoracyjne drzewo w parkach i przy ulicach.

Okres kwitnienia: Od marca do kwietnia. Uwagi ogólne: Miłorząb jest jedynym dziś jeszcze żyjącym przedstawicielem pewnej grupy nagonasiennych, która w erze mezozoicz-nej była reprezentowana przez liczne gatunki, rozpowszechnione na całej Ziemi. Zwraca jednak uwagę, że u tych wcześniejszych form, jak dowodzą skamieniałości, płasko rozwinięte powierzchnie szpilkowatych liści nierzadko były o wiele silniej porozcinane, niż u formy dziś występującej. Jak z tego widać, w trakcie ewolucji szpilkowate liście zostały wielokrotnie przekształcone nie tyle pod względem planu budowy, co zewnętrznej postaci.

Miłorząb jest jedynym przedstawicielem nagonasiennych, u którego liście szpilkowate przekształciły się w blaszkę. Za szczególnie pierwotną cechę należy uznać widlaste unerwienie liścia, które od nasady ogonka rozchodzi się wachlarzowato. Szczególnie dobrze rozpoznaje się to, oglądając liść pod światło. Ten rodzaj unerwienia przypomina pod wzglę-dewm budowy i ukształtowania liczne liście paproci, i nasuwa myśl, że dawniejsze nago-nasienne należy chyba wyprowadzać od tej właśnie grupy. Z powodu innych ewolucyjnie bardzo pierwotnych cech, miłorząb zajmuje w systemie roślin kwiatowych pozycję bardzo izolowaną. Tworzy on nawet monotypową, to znaczy składającą się tylko z jednego gatunku, klasę roślin, a także swoją własną rodzinę i rząd. Jako pozostałość grupy filogenetycznej, pierwotnie znacznie obszerniejszej – jak również jako drzewo, które jeszcze dzisiaj wygląda tak, jak jego krewni z epoki kredowej przed ponad stu milionami lat – uważany jest w botanice za żywą skamieniałość. Miłorząb jest gatunkiem pochodzącym z Chin. W stanie dzikim nawet tam dziś prawie już nie występuje. Wszystkie okazy sadzone w Europie mniej więcej od 1730 roku pochodzą od drzew ze wschodnioazjatyckich ogrodów świątynnych.